سخنی با دانشجویان جغرافیا ؛ به ویژه جغرافیای آمایش

سخنی با دانشجویان جغرافیا ؛ به ویژه جغرافیای آمایش

هردانشی حاصلِ مطالعه و تجربه بر روی پدیده ها ، به صورت واقعی و قابل لمس ، آنها است و جغرافیا نیز از این قاعده ی اصلی علمی در جهان مستثنی نیست . امٌا در عمل ده ها سال است که در ایران :

- جغرافیا ترجمه ای است از آنچه که جغرافیا دانان بزرگ و کوچک ؟! جهان ، با مطالعه پدیده های سرزمین محل سکونت یا محل مطالعه خود کسب کرده اند ؛ و طبیعتا" با واقعیت های سرزمین ایران کاملا" منطبق نیست .

به عنوان مثال : فلان جغرافیدان آلمانی نسبتا" مشهورکه اصولا" تحصیلات و تجربیاتش در سرزمین سرد و جنگلی آلمان است ؛ و فقط طی مسافرتهائی نسبتا" کوتاه مطالبی در باره صحرای آفریقا یا صحرای نوادا و... نوشته است ، مطالعاتی در باره کویر لوت ایران نداشته است که در اینخصوص نوشته هایش حجت قرار گیرد و به فارسی ترجمه شده بنام خود وی یا بنام فلان چوپانزاده بنام مطالعات لوت ایران حجٌت قرار گیرد ! .

- امٌا جغرافیا دان مقلٌد و حتی کپی کار ایرانی که مدرکی معتبر یا نامعتبر در رشته ی جغرافیا ، زمین شناسی یا به خصوص خاکشناسی و امثال آن در کشوری دوردست بدست آورده است برای جغرافیای ایران ، به اعتبار همین مدرک ... ، جغرافیدان و حتی استاد جغرافیا محسوب می شود .

- وی با عنوان « دکتر » ( که در کشورهای پیشرفته جهان فقط به پزشکان اطلاق می شود ) و « استاد دانشگاه » به تقلیدی ناشیانه و گاه بسیار ناشیانه از مطالعاتی جغرافیائی نه چندان مرتبط با آب و خاک و سرزمین ایران می پردازد و گاه ترجمه ای ناقص از آنها را با جرح و تعدیل هائی بنام جغرافیای ایران چاپ و منتشر می کند .

- این ایراد اساسی بیشتر از این لحاظ است که گذشته از مرتبط بودن ، یا غیر مرتبط بودن تحصیلات خارجی وی ، از ابزار واقعی مطالعه در ایران ، حتی ابزاری که برای فلان کارشناس سازمان جغرافیائی ارتش فراهم است و از وی جغرافیدان ساخته است ، نیز بی بهره است .

هیچگاه نباید فراموش کرد که عصاره و مزیٌت جغرافیا ، به ویژه در کاربرد چون در آزمایش سرزمین ، در تفاوت های سرزمین و شناخت خصوصیات سرزمین ( کشور ، منطقه ، ناحیه ، استان ، شهرستان ) مورد مطالعه است و نه کلٌیات نظری جغرافیا در جهان .