جغرافیا و آمایش  Teheran.Iran. geographie et amenagement

جغرافیا و آمایش Teheran.Iran. geographie et amenagement

آموزش و پژوهش علمی جغرافیا ( شناخت سرزمین ) و آمایش سرزمین ، کپی و استفاده ی غیر مجاز از محتویات این سایت در هرگونه سازمان اداری ممنوع است .
جغرافیا و آمایش  Teheran.Iran. geographie et amenagement

جغرافیا و آمایش Teheran.Iran. geographie et amenagement

آموزش و پژوهش علمی جغرافیا ( شناخت سرزمین ) و آمایش سرزمین ، کپی و استفاده ی غیر مجاز از محتویات این سایت در هرگونه سازمان اداری ممنوع است .

مفهوم و مضمون سرزمین

مفهوم و مضمون سرزمین

خطای بزرگ جغرافیدانان در کشورهای عقب مانده و در حال توسعه این است که آمایش سرزمین را یک فعالیت جغرافیائی می شمارند ؛ و به این اعتبار خود را در آن متخصص می دانند ، ؛ حال آنکه جغرافیا ، که همگام با جامعه شناسی - جمعیت شناسی - اقتصاد و .... مطالعات اولیه آمایش را تشکیل می دهد ، تنها تخصصی در « جغرافیای آمایش » ، به معنی بررسی سرزمین ، است ؛ و آنهم سرزمینی که در این خصوص تعریف شده و عملا" تعیین شده است وشامل کل ٌ جغرافیا نمی شود .

با این وجود باز چون در کشورهای عقب مانده و درحال توسعه این تمایل و اهمال وجود دارد که به یک تعریف ، یک نظر و یک مکتب بسنده کنند و از سایر تعاریفی که چه بسا ار جحیت داشته باشند بگذرند به ناچار بخش مطالعه اکتشافی مفهوم آمایش سرزمین را در اینجا می آوریم :

تعریف جغرافیائیِ مضمون سرزمین

در « فرهنگ جغرافیا و فضای جامعه ها » از ژاک لوی و میشل لوسو ، ژان پل فریه * سه تعریف کلٌی که مضامین اصلی سرزمین در جغرافیا را می نمایند مطرح می کند :

سرزمین به منزله « فضائی محدود و خاص از سطح زمین » است . 

نُه تعریف فرعیِ زیر چند و چون شکل گرفتن چنین تعریفی اصلی در طول زمان را توضیح می دهند :

مدتی طولانی مضمون سرزمین به نفع مضمون فضای جغرافیائی که علمی  تر به نظر می رسید در حاشیه قرار گرفته بود .

پس از آن ( تا این اواخر ) اصطلاح سرزمین معادل اصطلاح فضای جغرافیائی بکار می رفت . منتهی اصطلاح سرزمین توسط کسانی که نمی خواستند اصطلاحی صرفا" جغرافیائی بکار برده باشند ترجیح داده می شد .

مدٌت کوتاهی است که این اصطلاح معادل محل یا مکان در اقتصاد و علوم سیاسی به منظور نشان دادن خاص بودن یک شهر یا یک منطقه در مجموعه ای بزرگتر ( چون کلٌ کشور ) ، بکار می رود .

اصطلاح سرزمین گاه به این منظور بکار رفته است که تفاوت واقعیت این مضمون را ثابت کند . بنابر این عقیده سرزمین حاکی از یک واقعیت ، یعنی فضائی اجتماعی شده است حال آنکه اصطلاح فضای جغرافیائی فقط مقوله ای فکری در راه شناخت جغرافیائی است .

( ادامه دارد )

* در سال 1984 / 1362 در دانشگاه اکس - مارسی فرانسه استاد مدیر این وبلاگ بوده است .


آمایش سرزمین یا اصلاحات فضای جغرافیائی


آمایش سرزمین یا اصلاحات فضای جغرافیائی

آمایش سرزمین ، به مفهوم خاص و باصطلاح علمی این اصطلاح ، یک کار جغرافیائی است ؛  یعنی مشغول شدن به اصلاح جغرافیای فلان سرزمین بنا به شبکه های متعدد ارتباطی آن ( راهها - آب - فاضلاب - برق - گاز - مخابرات - و... ) ، توسعه شهری ، و مکانیابی صنعتی . امٌا در واقع و به مفعوم وسیع این اصطلاح ، هر عمل جغرافیائی یک عمل آمایشی است .

منبع اصلی :

https://fr.wikipedia.org/wiki/Am%C3%A9nagement_du_territoire

علیرضاآیت اللهی :

دخالت بر چهره ی زمین ، حتی کاشت یک نهال یا گذاشتن یک خشت ، به نوعی ساماندهی وضع موجود به منظور وضع مطلوب انسان است ؛ و از ابتدای خلقت بشر وجود داشته است . آن کودکی که دو قلوه سنگ را به فاصله می گذارد تا دروازه ای برای فوتبال کردن خود داشته باشد یک فعالیتراساماندهی میکند؛ همچنان که مردی که تیری چوبی وسط جاده می اندازد تا خطرناک بودن عبور از آنجا را نشان دهد ؛ از این رو برخی از پژوهشگران دوران آمایش را به دو دوره ی اصلی تقسیم می کنند :

-آمایش قبل از آمایش که به صورتی خود بخودی و عادی قبل از 1930 - 1950 ، که دوران تدوین مطالعات آمایشی محسوب می شود ، وجود داشته است .

- آمایش جدید یا باصطلاح آمایش سرزمین به صورت علمی که از اواسط قرن نوزدهم ، به خصوص در فرانسه ، ابداع شده و به صورت رشته ای از علوم انسانی تدوین یافته است .

بنظر ما آمایش تدوین یافته نیز قرن ها قبل از این در ایران وجود داشته است و امروزمی توان از درجات بدوی و پیشرفته در این رشته گفتگو کرد .