مفهوم و مضمون سرزمین

مفهوم و مضمون سرزمین

خطای بزرگ جغرافیدانان در کشورهای عقب مانده و در حال توسعه این است که آمایش سرزمین را یک فعالیت جغرافیائی می شمارند ؛ و به این اعتبار خود را در آن متخصص می دانند ، ؛ حال آنکه جغرافیا ، که همگام با جامعه شناسی - جمعیت شناسی - اقتصاد و .... مطالعات اولیه آمایش را تشکیل می دهد ، تنها تخصصی در « جغرافیای آمایش » ، به معنی بررسی سرزمین ، است ؛ و آنهم سرزمینی که در این خصوص تعریف شده و عملا" تعیین شده است وشامل کل ٌ جغرافیا نمی شود .

با این وجود باز چون در کشورهای عقب مانده و درحال توسعه این تمایل و اهمال وجود دارد که به یک تعریف ، یک نظر و یک مکتب بسنده کنند و از سایر تعاریفی که چه بسا ار جحیت داشته باشند بگذرند به ناچار بخش مطالعه اکتشافی مفهوم آمایش سرزمین را در اینجا می آوریم :

تعریف جغرافیائیِ مضمون سرزمین

در « فرهنگ جغرافیا و فضای جامعه ها » از ژاک لوی و میشل لوسو ، ژان پل فریه * سه تعریف کلٌی که مضامین اصلی سرزمین در جغرافیا را می نمایند مطرح می کند :

سرزمین به منزله « فضائی محدود و خاص از سطح زمین » است . 

نُه تعریف فرعیِ زیر چند و چون شکل گرفتن چنین تعریفی اصلی در طول زمان را توضیح می دهند :

مدتی طولانی مضمون سرزمین به نفع مضمون فضای جغرافیائی که علمی  تر به نظر می رسید در حاشیه قرار گرفته بود .

پس از آن ( تا این اواخر ) اصطلاح سرزمین معادل اصطلاح فضای جغرافیائی بکار می رفت . منتهی اصطلاح سرزمین توسط کسانی که نمی خواستند اصطلاحی صرفا" جغرافیائی بکار برده باشند ترجیح داده می شد .

مدٌت کوتاهی است که این اصطلاح معادل محل یا مکان در اقتصاد و علوم سیاسی به منظور نشان دادن خاص بودن یک شهر یا یک منطقه در مجموعه ای بزرگتر ( چون کلٌ کشور ) ، بکار می رود .

اصطلاح سرزمین گاه به این منظور بکار رفته است که تفاوت واقعیت این مضمون را ثابت کند . بنابر این عقیده سرزمین حاکی از یک واقعیت ، یعنی فضائی اجتماعی شده است حال آنکه اصطلاح فضای جغرافیائی فقط مقوله ای فکری در راه شناخت جغرافیائی است .

( ادامه دارد )

* در سال 1984 / 1362 در دانشگاه اکس - مارسی فرانسه استاد مدیر این وبلاگ بوده است .

تعریف ، مفهوم و مضمون آمایش سرزمین

تعریف ، مفهوم و مضمون آمایش سرزمین

آمایش سرزمین مجموعه ی اقداماتی است که بخش عمومی ، یعنی دولت ، شهرداری ها و امثال آنان ( یا بخش خصوصی بنا به سفارش بخش عمومی ) برای مداخلاتی اصلاحگرانه در یک سرزمین معیٌن انجام داده چهره ی آن را ( باساخت راهها ، پل ها ، تونل ها ، کارخانه ها ، و غیره ) تغییر می دهند .

ینا به تعریف روژه برونه ، یکی از بزرگترین آمایش شناسان جهان :

« آمایش سرزمین هم به معنی عملیات یک جامعه روی سرزمین خود است و هم نتیجه ای که از آن عملیات حاصل می شود . » (1)

آمایش سرزمین به معنی « اقدام و عمل ( بیش از آنکه بگوئیم علمی ، فنٌی و هنری ) چیدمان منطقی ومنظم افراد  یک جامعه و انواع فعالیت های اقتصادی - اجتماعی - سیاسی - فرهنگی - هنری ، و.. آنان ، و تجهیزات و وسایل ارتباطی ئی که میتوانند مورد استفاده قرار دهند ، در گستره ی جغرافیائی یک کشور یا ناحیه جغرافیائی ، با توجٌه به تنگناهای طبیعی - کمبودهای انسانی و اقتصادی ، و حتی استراتژیکی است . (2)

↑ Roger Brunet (dir.), Robert Ferras et Hervé Théry, Les mots de la géographie : dictionnaire critique, Montpellier, RECLUS, 1992, 470 p. (ISBN 2-11-002852-1), p. 29.

↑ Pierre Merlin, « Aménagement du territoire », dans Pierre Merlin et Françoise Choay (dir.), Dictionnaire de l'urbanisme et de l'aménagement, Paris, PUF, 2000, 3e éd., 902 p. (ISBN 2-13-050587-2), p. 38-43.

https://fr.wikipedia.org/wiki/Am%C3%A9nagement_du_territoire

تعریف آمایش سرزمین ، مفهوم آمایش سرزمین ، مداخلات اصلاحگرایانه ، مضمون آمایش سرزمین ، دولت آمایشگر ، شهر داری آمایشگر ، چیدمان منطقی و منظم ، توجه به تنگناها ، وسائل ارتباطی ، ژوزه برونه