آمایش سرزمین مبتنی بر جغرافیا است ، امٌا
آمایش سرزمین مبتنی بر جغرافیای تخصصی این رشته ، یعنی « جغرافیای آمایش »
و آنگاه پژوهشگری ، و آسیب شناسی اجتماعی
سپس : اقتصاد اجتماعی ، و
نهایتا" مهندسی اجتماعی است که نتیجه این مطالعات
باتوجه به جهانبینی ( در ایران : اسلامی )
و خط مشی های عمومی کشور ( رشد و توسعه و رفاه با توجه به حفظ و تقویت انسجام و وحدت ملٌی )
به اتخاذ سیاست های اعتدالگرایانه ، عدالت ( جغرافیائی ) اجتماعی ، توسعه متوازن ، تعدیل توسعه کشور در جهت رفع یا تقلیل شکاف های توسعه ای بین مناطق و محل ها ...
.... و تهیه سند آمایش کشور منتهی می شود ؛ به این ترتیب که در هر اقدام عمرانی - اقتصادی - اجتماعی - فرهنگی ضرورت های آمایشی را لحاظ می کنند ؛ و مثلا" با توجه به سیاست های آمایشی است که تاسیساتی چون تاسیسات آب - برق - مخابرات - کارخانه ها - تا مراکز آموزشی و فرهنگی ، با توجه به توانمندی های محل ها ، در سراسر کشوربا هدف تعدیل توسعه بین مناطق و محل ها توزیع ( مکان یابی ) می شوند ؛ جلوی مهاجرت ها و سایر مسائل ناشی از عدم توسعه متوازن را حتی الامکان می گیرند و چه بسا رهیافت باز توزیع جمعیت را پیش می گیرند .
سند آمایش کشور در برنامه های کوتاه ، میان و به خصوص دراز مدٌت کشوری لحاظ می گردد .
و آنگاه برای انجام ضمن برنامه گزاری به دستگاههای اجرائی مربوطه چون وزارت نیرو - وزارت راه - وزارت مخابرات - وزارت مسکن و شهرسازی احاله می شود ( که وزارتخانه ها و سایر دستگاه های اجرائی مربوط ، و فقط در این آخرین مرحله که مرحله اجرائی است ، از جمله به قواعد « کاربری زمین » متوجه می شوند ) و در این امر وضعیت شهرها و روستاها نیز لحاظ می گردد .
منتهی هر شهر و هر روستا نیاز به مطالعات خاص خود و بنابر این آمایش اختصاصی خود است که نه برنامه و نه بودجه آن کاملا" به دولت مرکزی و دستگاههای اجرائی مربوطه وابسته نیست ؛ یا نمی بایست باشد .