سرزمین در جغرافیای سیاسی

مفهوم و مضمون سرزمین (6)

سرزمین در جغرافیای سیاسی

در جغرافیای سیاسی ، سرزمین با تمرکز بر روی روابط بین حکومت و تابعان آن در فضای جغرافیائی تعریف می شود . بخشی از تعریف ماری - کریستین ژائیه می تواند در به تصویر کشیدن پذیرش مضمون سرزمین در جغرافیای سیاسی کمک کند : « ...... منظور از سرزمین  یک حدٌ و حدود سیاسی و فضای زندگی یک گروه انسانی است ... که به دنبال تسلط هر چه بیشتر بر این آب و خاک خود به منظور استفاده هرچه بیشتر است . » . این تعریف اصولا" برای درک اصطلاح جغرافیای سیاسی است ؛ امٌا باید یاد آوری کرد که ماری - کریستین ژائیه در مورد این تعریف ، که به قول وی چیزی جز یک عملِ به روز کردن نیست ، بخصوص در مورد این اعتقاد که هر گروه در یک سرزمین قرار گرفته است ، مورد انتقاد قرار دارد .

روبرت دیوید سِک آمریکائی، و کلود رافستن سوئیسی ، اگر چه حوزه مطالعاتشان منحصر به جغرافیای سیاسی نیست ؛ هردو در یک مورد و به صورتی غیر مستقیم در فهم جغرافیای سیاسی مشترک اند و از آن تعریفی نسبتا" مشابه در سالهای 1980 ارائه داده اند .

به نظر روبرت دیوید سک : 

سرزمین ، بخشی معیٌن از فضای جغرافیائی تحت کنترل یک گروه انسانی است . 

وی موضوع سرزمین را به موضوع استراتژیهای کنترل انسانی گره می زند . به این ترتیب یک گروه از افراد انسان  دارای یک کنترل ( غالبا" اقتصادی ) بر یک سرزمین می شود ، و به منظور تسهیل کار خود و توسعه آن ، تشکیلاتی فضائی در آنجا به وجود می آورد ، و دنباله ی قضایا .

کلود رافستن امٌا با این تعریف ربرت دیوید سِک ، درآن مورد که که سرزمین را فقط قلمروی تحت کنترل یک گروه انسانی معرفی می کند ، مخالف است . بنظر وی این تعریف دیوید سک  سرزمین انسانی را مشابه سرزمین حیوانی تنها محل زندگی یک گروه می داند ؛ بدون آنکه حکومت انسان بر آن را بحساب آورد . به این دلیل کلود رافستن در تعریف خود از نظریه ی منطقی میشل فوکو استفاده کرده توضیح می دهد که سرزمین به معنی تغییر شکل داده شده ی یک فضای جغرافیائی توسط انسان و تحت تاثیر فرهنگ و اندیشه اوست . به این ترتیب با ساده کردن تعریف کلود رافستن می توان گفت :

سرزمین، فضائی جغرافیائی است که انسان با عمل بر آن به آن هویت بخشیده است .

اقتباس از :

https://fr.wikipedia.org/wiki/Territoire

( ادامه دارد)

مفهوم و مضمون سرزمین (2)

پروفسور ژان پل فریه  Jean-Paul Ferrier

مفهوم و مضمون سرزمین (2)

درمفهوم مورد ترجیح در علوم سیاسی و بنا به قدیمی ترین کاربرد آن ، سرزمین بر اساس مرزها ی مشخص کننده ی داخل و خارج مرزها ی یک دولت ، بری تعریف فضای تحت کنترل آن دولت است .

در مفهوم زیست شناختی یا مردم نگاری ، سرزمین فضای جغرافیائی متعلق و به یک قوم ( گروه ) است که می تواند آن را طی یک تهاجم وحشیانه بدست آورده باشد وهم اکنون تحت کنترل دارد .

این اصطلاح گاه توسط برخی از جغرافیا دانان فرانسوی بنا به دو تعریف قبلی به معنی سرزمینی تحت سکونت ، یا تحت تملکِ یک گروه انسانی بکار گرفته شده است .

اصطلاح سرزمین می تواند معرف جدید ترین دوره ی تاریخ ِ جغرافیا باشد . بنا براین مضمون سرزمین در جغرافیا به حساب آوردن « فضاهای مورد سکونت است . در چنین مفهومی :سرزمین دیگر اصطلاحی معادل و مترادف با « فضای جغرافیائی » نیست .

 برای ژان پل فریه مناسب ترین روش درک سرزمین به مثابه « فضائی جغرافیائیِ هماهنگ در عوارض سطح خود » وصل کردن آن به شبکه های جغرافیائی ( شبکه کوهها ، شبکه رودها ، و... ) است . چرا که این روش سبب می شود که بتوانیم پدیده هائی که از حد و مرز یک سرزمین معین می گذرند را نیز بحساب آوریم ؛ و به این ترتیب روابط بین سرزمین و هریک از اجزاء آن را بهتر درک کنیم .

سرزمین« منظومه ای از منابع مادی و سمبلیک است که می تواند شرایط زندگی ما را سازماندهی کند ». *

* آیت اللهی : به این ترتیب شاید بتوان گفت آمایش سرزمین برای تغییر و تحول دادن سرزمین موجود به سرزمین مطلوب است . 

اقتباس از :

https://fr.wikipedia.org/wiki/Territoire

آمایش شهری از جغرافیای شهری شروع می شود

آمایش شهری ( شهرسازی ) از جغرافیای شهری شروع می شود

در ساخت یا آمایش یک شهر ، اصل و بنا  بر خصوصیات زمینی ( جغرافیا ) است که بنا ها و تاسیسات شهری برآن قرارگرفته است یا قرار خواهد گرفت . به اینجهت نخستین و اساسی ترین وظیفه ی شهرساز ، یا آمایشگر شهر  ، بر شناخت زمین ، ناحیه ی جغرافیائی یا به اصطلاح آن « سرزمین » است که با ساخت شهر بر روی آن ، « فضا » ی جغرافیائی شهری یا اختصارا" فضای شهری » را به وجود آورده است .

پس نخستین پرسشهای ما در رشته ی شهر سازی یا آمایش شهری این است :

- جغرافیای شهری چیست ؟

- زمین شهری کدام است ؟

- فضای جغرافیائی چیست و فضای شهری کدام ؟

جغرافیای شهری ،زمین شهر ،فضای جغرافیائی ، فضای شهری ، شهرسازی ، علیرضا آیت اللهی